«Մենք աշխարհի մի մասն ենք և գլոբալ տաքացման վտանգն անտեսել չենք կարող»

Փարիզում տեղի ունեցած սարսափելի ահաբեկչությունից գրեթե անմիջապես հետո Ֆրանսիայում մեկնարկեցին ՄԱԿ-ի՝ Կլիմայի փոփոխության մասին շրջանակային կոնվենցիայի 21-րդ և Կիոտոյի արձանագրության 11-րդ նստաշրջանները, որոնց մասնակցում էին աշխարհի գրեթե բոլոր երկրների նախագահները, ինչը եզակի դեպք էր։ Նախագահների մասնակցությամբ քննարկումներից հետո նստաշրջանները շարունակվեցին նախարարների մակարդակով, մասնակցում էր նաև ՀՀ բնապահպանության նախարարը։ Արդյո՞ք այդ նստաշրջանները մեծ քաղաքական հենք ունեին, ինչը շղարշվեց էկոլոգիական խնդրով։ Այս և քննարկված հիմնահարցի շուրջ զրուցեցինք բնապահպանության նախարար ԱՐԱՄԱՅԻՍ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻ հետ։

-Հետաքրքիր հարց եք տալիս, սակայն պետք է փաստեմ, որ նստաշրջանների նպատակը էկոլոգիական էր, և այն, որ իր շուրջն էր համախմբել շուրջ 180 երկիր, փաստում է, որ գլոբալ տաքացման խնդիրը լուրջ է, և աշխարհը փորձում է լուծումներ գտնել։ Ինչպես նկատեցիք, նստաշրջանները սկսվեցին նախագահների ձևաչափով, նրանք ներկայացրին բնապահպանական ազգային ծրագրերը։ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը աշխարհին ներկայացրեց մեր երկրի տեսլականը` Հայաստանի ազգային ծրագրով։ Նախարարների հանդիպումն այդ թեմայի շարունակությունն էր։ Խնդիր էր դրված պարզելու, հասկանալու այսօրվա իրավիճակը և լուծումներ գտնելու։ Գլոբալ տաքացման խնդիրը գնալով սպառնալիք է դառնում և, բնականաբար, աշխարհը մտահոգված է հարցի լուծմամբ, անկախ որևէ երկրի բնակչության թվաքանակից և մեծությունից։ Յուրաքանչյուր պետություն պետք է հասկանա խնդրի լրջությունը և ստանձնի դրանք լուծելու պարտավորություն։ Քանի որ գլոբալ տաքացումը հիմնականում արտանետումների հետևանք է, խնդիր դրվեց այս հարցին առնչվող լուծումներ գտնել։
-Կոնկրետ ի՞նչ առաջարկվեց։ Մեզ հասած տեղեկության համաձայն, առաջարկվող լուծումներին դեմ են եղել ԱՄՆ-ն ու Չինաստանը։
-Այո, կոնկրետ առաջարկ եղավ։ Մասնավորապես, որոշվեց 1,5-2 աստիճանով նվազեցնել ջերմաստիճանը` արտանետումների ծավալն իջեցնելու միջոցով։ Ինչ խոսք, առաջարկները շատ էին և բավականին բարդ լուծումներ էին առաջադրում։ ԱՄՆ-ն ու Չինաստանը դեմ էին առաջարկվող տարբերակին։ Ճիշտ է, վերջիններս ունեին իրենց առաջարկը, սակայն այն ավելի էր նպաստում երկրի ջերմաստիճանի բարձրացմանը, ինչը կառաջացներ ոչ լիարժեք հավասար դաշտ։ Այնուհանդերձ, մեծամասնությունը կողմ եղավ վերը նշված առաջարկին։ Սա շատ կարևոր որոշում է, քանի որ հետագայում աշխարհը կունենար ավելի մեծ կորուստներ։
-Ինչպիսի՞ն է մեզ մոտ արտանետումների ծավալը։
-Հայաստանն աշխարհի մաս է կազմում և, բնականաբար, չէր կարող չկարևորել այդ խնդիրը։ Իհարկե, իրավիճակի գնահատման տեսանկյունից եթե դիտարկենք հարցը, ապա այս պահին մենք կարող էինք և չմիանալ այս կոնվենցիային և որևէ պարտավորություն չստանձնել։ Այն պարզ պատճառով, որ մեզ մոտ ջերմոցային արտանետումները համեմատաբար նվազ են։ Բայց, ինչպես նշեցի, մենք աշխարհի մի մասն ենք և գլոբալ տաքացման վտանգն անտեսել չենք կարող։ Հետևաբար, մյուս ազգերի հետ համախմբված պայքարելու ենք խնդրի դեմ։ Ընդգծեմ, որ, բացի վերը նշված որոշումից, հաստատվեց նաև «կանաչ ֆոնդ» ձևավորելու առաջարկը։ Ֆոնդի գումարները տարբեր երկրներ կօգտագործեն տնտեսության մեջ` բարձր տեխնոլոգիաներ կիրառելով, ինչը կնպաստի արտանետումների նվազեցմանը։ Ճիշտ է, Հայաստանն այդ ֆոնդին փոխանցումներ չի անի, քանի որ մեզ մոտ արտանետումների քանակը ցածր է, սակայն մեր տնտեսությունը կարող է այդ հիմնադրամից օգտվել։ Սա կարևոր ծրագիր եմ համարում, ինչը լուրջ առաջընթաց կապահովի։
-Պարոն նախարար, քանի որ մեր ժողովրդի աչքը վարկերից վախեցած է, ճշտենք` հիմնադրամի գումարները վարկայի՞ն են։
-Ո՛չ, սա բացարձակապես վարկային ծրագիր չէ։ Սա ընդամենը օժանդակություն է զարգացող երկրներին, որպեսզի նրանք կարողանան զարգացնել տնտեսությունը առանց մեծ վնաս հասցնելու շրջակա միջավայրին։
-Իսկ ճի՞շտ է, որ Դուք նստաշրջանի լիագումար նիստում նախագահ Լորան Ֆաբիուսի հետ քննարկել եք ապագա համաձայնագրի նախագիծը։
-Կասեի այսպես` քննարկվել է ապագա համաձայնագրի նախագիծը, ինչի վերաբերյալ մենք ևս մեր առաջարկություններն ենք ներկայացրել, որոնք, ի դեպ, հետագայում գրեթե ամբողջությամբ ընդունվեցին: Համաձայնագիրն արժանացավ կողմերի հավանությանը և Լորան Ֆաբիուսի նախագահությամբ դեկտեմբերի 11-ին կայացած եզրափակիչ լիագումար նիստում ընդունվեց: Ի դեպ, մենք մասնակցեցինք նաև ֆրանկոֆոն երկրների նախարարների հանդիպմանը, որը նվիրված էր կլիմայի փոփոխության խնդիրներին: Հանդիպում կայացավ նաև Գլոբալ էկոլոգիական հիմնադրամի նախագահ և գործադիր տնօրեն Նաուկո Իշիի հետ, հանգամանորեն ներկայացվեցին հիմնադրամի աջակցությամբ Հայաստանի Հանրապետությունում իրականացված ծրագրերի արդյունքները, ինչպես նաև Ռիո կոնվենցիաների շրջանակներում կարողությունների հզորացմանն ուղղված ծրագրերի իրականացման ընթացքը: Կարևոր եմ համարում Գլոբալ էկոլոգիական հիմնադրամի հետ առավել ընդարձակ և բազմաբնույթ ծրագրերի իրականացումը:

Զրուցեց
Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ